Snaren vervangen en onderhoud van een westerngitaar

Als je snaren verkleuren, dof klinken en vuil aanvoelen wanneer je er met je vingertop overheen glijdt dan is de tijd gekomen om ze te vervangen door nieuwe snaren!

In dit artikel leg ik je de zeer handige BOOA-methode uit om je snaren te vervangen en doe ik ook uit de doeken hoe je best te werk gaat om je gitaar te reinigen met specifieke aandacht voor de gitaarhals na het verwijderen van de oude snaren.

Hiervoor heb je de volgende zaken nodig: een nieuwe snarenset, een snarenwinder, een reiniger en een olie, een zachte droge doek en een neksteun.

De oude snaren verwijderen

Als je nog niet teveel ervaring hebt met gitaaronderhoud dan zorg je er best voor dat de gitaar op een tafel of werkblad wordt geplaatst. Je kan best een handdoek gebruiken om de klankkast zacht te positioneren alsook een neksteun om de kop van de gitaar precies op te plaatsen. Moest je dit niet in huis hebben, dan kan je altijd zelf iets in elkaar te steken. Je kan bijvoorbeeld een paar kleine handdoeken nemen en deze samenwinden met enkele rekkers. Het is belangrijk dat steun de kop van de gitaar hoog duwt zodat je nog met gemak de stemmechanieken kan aandraaien zonder dat de snarenwinder of je hand wordt belemmerd.

Om een snaar los te draaien draai je de stemmechanieken mee met de wijzers van de klok. Met een snarenwinder gaat dit net iets sneller. Ga door tot de spanning verdwenen is en de snaar los genoeg zit om ze met je vingers te verwijderen.

Vervolgens kan je de onderkant van de snarenwinder, waaraan een opening is voorzien, gebruiken als hefboom om de brugpin aan de kam van de gitaar gemakkelijk te verwijderen. Zodra de pin eruit is kan je de snaar eenvoudig weghalen.
Als je gitaar een vaste brug heeft, dan kan je sporadisch alle snaren samen verwijderen en dit zal je toelaten om gemakkelijk de hals en de toetsen in één beurt te reinigen. Overdrijf hier echter niet mee. Wanneer de spanning op de hals te plots en te fel wegneemt, kan dit negatieve gevolgen hebben voor de hals van de gitaar.  

Reiniging

Reiniging is een belangrijke stap in het onderhoud. Het toetsenbord of fretboard kan vuil, zweet, olie en stof verzamelen wat nefaste gevolgen kan hebben voor de speelbaarheid van je instrument. Om te beginnen gebruik je best een droog doek om de oppervlakten schoon te vegen. Denk hierbij aan de voor-, zij- en achterkant van de klankkast, de achterkant van de gitaarhals en de kop van de gitaar. Je kan eventueel ook een zacht borsteltje of een tandenborstel gebruiken om oppervlakkig vuil tussen de frets weg te vegen.
Voor de toetsen gebruik ik een speciale reiniger genaamd Dunlop 01 en een olie genaamd Dunlop 02 welke deel uitmaken van de zogenaamde Dunlop “Fretboard Care Kit”.

De reiniger bestaat uit milde reinigingsmiddelen en oplosmiddelen die veilig zijn voor onbehandelde houten zoals palissander, ebben of esdoorn. Het bevat geen water en is ontworpen om het hout te reinigen tot diep in de poriën zonder het te beschadigen of uit te drogen.
Spray de reiniger op een doek en wrijf vervolgens over de gitaartoetsen met extra aandacht voor de spaties tussen de frets. Voor hardnekkig vuil kan je eventueel ook een plastic tool zoals een bankkaart of een spaarkaart gebruiken om voorzichtig langs de frets te schrapen zonder het hout te beschadigen.
De olie helpt om te voorkomen dat het hout uitdroogt, scheurt of vervormt en zorgt ervoor dat de toets glad en soepel blijft, zonder een vettig residu achter te laten.
Moest je deze producten niet voorradig hebben, dan kan je ook huishoudproducten zoals milde zeep en water gebruiken, maar voorzichtigheid is geboden omdat teveel vocht of agressieve chemicaliën het hout kunnen beschadigen of de lak kunnen aantasten. Een veilige vervanging voor citroenolie kan een kleine hoeveelheid olijfolie of mineraalolie zijn, maar met mate en zorg aangebracht.  

De nieuwe snaren plaatsen

Voor het plaatsen van de nieuwe snaren begin je best met de lage E snaar en werk je zo naar boven toe. Meestal wordt er aan de snaren een individuele kleur toegekend waaraan je makkelijk de juiste snaar kan herkennen.

Steek het balvormig uiteinde van de snaar met de ronde kant naar boven doorheen het gaatje. Plaats de brugpin terug in het gat bovenop de snaar en controleer of hij goed vastzit. Trek hiervoor aan de snaar ter controle.

Leid de snaar door de bijbehorende tunerpen en breng ze naar binnen toe. Steek de snaar onderdoor, buig ze vervolgens overheen en leidt ze achterheen de tunerpen waar je ze met je ene hand vasthoudt terwijl je met je andere hand de stemknop aandraait tegen de wijzers van de klok om de spanning op te voeren. Als je merkt dat de snaar voldoende aangespannen is knip je het overtollige gedeelte af.
Herhaal deze werkwijze ook voor de andere vijf snaren. Bij het vervangen van de hoogste drie snaren ga je voor de BOOA-methode (Binnen, Onder, Over, Achter) in spiegelbeeld te werk.

Na het plaatsen van nieuwe snaren is het aan te raden om ze even uit te rekken om te voorkomen dat ze snel weer loskomen of in toon veranderen. Het helpt de snaren om zich te stabiliseren zodat ze hun spanning behouden en niet te snel opnieuw hoeven gestemd te worden.

Stem je gitaar en je kan weer verder met een gloednieuwe gitaar!