Wat is het verschil tussen een western en een klassieke gitaar?

Een vraag die ik wel eens vaker krijg als leerkracht gitaar is wat het wezenlijke verschil nu eigenlijk is tussen een western gitaar en een klassieke gitaar. Een andere vraag die hiermee vaak gepaard gaat is welke van de twee de voorkeur zou moeten verdienen van de leerling in kwestie. In dit artikel probeer ik hen die nog in twijfel verkeren voorgoed een verlossend antwoord te bieden.

Eerst en vooral valt op dat beide soorten gitaren kunnen gerekend worden tot de orde van de akoestische gitaren. Een akoestische gitaar maakt, zoals de naam al doet vermoeden, gebruik van akoestiek. Er is een holle ruimte in de klankkast van de gitaar voorzien waardoorheen de door de snaren geproduceerde klanken zich kunnen voortplanten, reflecteren en zich uiteindelijk versterkt kunnen manifesteren.

Een andere term die vaak gebruikt wordt om de beide classificaties gitaren mee aan te duiden is de “folkgitaar”, alhoewel hiermee in oorsprong de met nylon besnaarde gitaren werden aangeduid. Er bestonden ook vroeger, voor het tijdperk van de elektrische en westernexemplaren, folkgitaristen die erg de voorkeur gaven aan het spelen met stalen snaren op hun instrument omdat dit voor hen meer aantrekkelijke klanken gaf. Deze gitaren zijn vandaag beter bekend als de zogenaamde parlour-gitaren, maar zijn wel iets minder populair geworden met de komst van de westerngitaar.

Ben je geïnteresseerd in het leren bespelen van een gitaar en weet je nog niet welke gitaar het beste bij jou past? Met de juiste begeleiding kan je snel een goede keuze maken. Ontdek meer over mijn gitaarles en hoe je meteen aan de slag kunt.

De belangrijkste verschillen tussen de western en de klassieke gitaar voor je op een rijtje

Snaren

De eerste klassieke gitaren werden bespeeld met snaren die werden vervaardigd uit schapendarm. De darmsnaren werden strak gespannen en gaven zo een warme, zachte toon. Voor de bassnaren werden meerdere darmstrengen samengewonden en later ook omwonden met metalen zoals koper of zilver om meer massa te geven en een lagere toon te produceren.

Klassieke gitaren worden vandaag verkocht met nylon snaren. Deze zijn iets dikker en minder belastend voor de vingers. Daarbovenop maakt de zachte en warme klank die hieruit resulteert de gitaar ideaal voor klassieke muziek, flamenco en fingerpicking.

Reeds vanaf het einde van de 19de eeuw werden stalen uitgeprobeerd om te experimenteren met klanktimbre op snaarinstrumenten en niet zonder succes. Stalen snaren zorgen voor een helderdere en, door de hogere spanning, ook een krachtiger geluid dan hun nylon tegenhangers. De gitaren vinden dan ook hun aantrek in vele genres zoals folk, pop, country en rock

Halsbreedte

De western gitaar heeft een smallere hals dan de klassieke gitaar, waardoor het makkelijker is om akkoordgrepen te maken en te schakelen (het positioneel verschuiven langs de nek met de linkerhand voor rechtshandige gitaristen). Deze twee belangrijke factoren maken dat veel ritmegitaristen en begeleidingsmuzikanten eerder de voorkeur geven aan een western gitaar.

De bredere hals van de klassieke gitaar zorgt er dan weer voor dat de snaren verder uit elkaar liggen. Dit maakt het makkelijker om afzonderlijke noten te spelen, maar het vereist wel meer stretching van de vingers.

Brug en bevestiging van de snaren

Bij een western gitaar worden de snaren bijna altijd vastgezet met brugpinnen achteraan op de zogeheten kam, een houten plankje met gaten dat ongeveer bovenop het midden van de klankkast van de gitaar wordt bevestigd. Bij de klassieke gitaar worden de snaren meestal geknoopt aan de brug zonder het gebruik van pinnen. Het is dus een puur uiterlijk kenmerk, maar wel een traditiegetrouwe gewoonte die door de jaren heen tussen de producenten van gitaren werd overgeleverd.

Klankkast en geluid

Misschien wel het belangrijkste kenmerk dat de twee types gitaren van elkaar onderscheidt is de bouw van de klankkast. Vanwege de veranderende muziekstijlen en optredens die plaatsvonden in steeds groter wordende ruimtes en zalen aan het einde van de 19de en in het begin van de 20ste eeuw, hadden zowel solomuzikanten als zij die deel uitmaakten van een ensemble toch de behoefte om beter gehoord te worden. Het spreekt voor zich dat een grotere klankkast, zoals zeker het geval is bij een “dreadnought” of “jumbo” western gitaar, zorgt voor meer volume en resonantie, vooral dan in de lagere frequenties. Het geluid komt feller en doordringender naar buiten. Toch mag gezegd dat de charme van de klassieke gitaar met zijn iets kleinere klankkast en de daaruit voortkomende zachtere en warmere tonen niet mag genegeerd worden voor de subtielere stukken en melodieën.

Gebruik en speelstijl

Zoals reeds gezegd is de western gitaar met zijn grotere presence en heldere klanken alom vertegenwoordigd in de moderne muziekstijlen. Het bespelen kan gebeuren met of zonder het gebruik van een plektrum. Maar ook vele fingerstyle aanhangers vertegenwoordigen vandaag meeslepende werken uit de folk- blues en akoestische popcultuur waarbij het benadrukken van melodie, baslijnen en akkoorden centraal staat. Een plektrum laat wel toe om dit instrument sneller en consistenter te bespelen met meer controle bij het aanslaan van de stalen snaren, wat zeer mooi meegenomen is voor stijlen zoals rock, pop / alternatief, en country.

De gitaar wordt bespeeld in de traditionele zithouding: ze wordt geplaatst op de rechterdij, met voldoende bewegingsvrijheid voor de linkerarm om de noten en akkoorden te spelen, en de rechterarm wordt gepositioneerd langsheen en bovenop de klankkast. De beste manier om zittend te spelen is op een kruk of op een gemakkelijke stoel waarbij de voeten op de grond worden geplaatst of eventueel op een verhoog. De aandacht voor een rechte rug mag hierbij niet onderschat worden.

De klassieke gitaar wordt bijna altijd bespeeld zonder plektrum (maar dit kan zeker ook met), waarbij de vingers de snaren raken voor een subtieler en gedetailleerder spel. Bij de klassieke zithouding wordt de gitaar tussen de benen geplaatst. De taille van de gitaar rust op de linkerbeen waarvan de linkervoet op een voetenbankje rust. De gitaar is hierdoor iets verticaler gepositioneerd, wat dan weer zorgt voor meer nauwkeurigheid bij het fretten en tokkelen. Deze houdingen zijn geen onvoorwaardelijke must om het instrument “juist” te kunnen bespelen en dit is een terrein waar al menig getalenteerd artiest de regels heeft doorbroken.

Speelcomfort

De hogere snaarspanning en de smallere hals met een dichtere plaatsing van de snaren kan het bespelen van de western gitaar iets zwaarder maken voor de beginner. Toch is het belangrijk om ondanks deze factoren de keuze van je instrument vooral te laten afhangen van je muziekvoorkeur. Wil je toch eerst beginnen met snaren die zachter aanvoelen en die minder druk uitoefenen op je vingers, dan kan het leren bespelen van de klassieke gitaar een interessante ervaring zijn. Omdat ik zelf mijn eerste muziek gespeeld heb op de western gitaar, geef ik vandaag nog steeds de voorkeur aan het gebruik van dit instrument door mijn nieuwe leerlingen.

Conclusie

Zoals je merkt zijn de verschillen tussen beide gitaren dus zeer groot, zowel in bouw als in klank, in tegenstelling tot wat je misschien zou verwachten als je gewoon een blik zou werpen op beide instrumenten. Veel mensen willen gewoon goed op een gitaar kunnen spelen, maar zij weten echter niet waar te beginnen of welke gitaar te kopen. Hopelijk ben jij na het lezen van deze woorden al iets dichter bij een sluitend antwoord gekomen.

Ben Boeckx

Artikel werd geüpdate op 2 mei 2025